ناترازی برق تشدید شد؛‌ معمای جهش مصرف برق

به گزارش فرصت آرمانی،ظاهرا در ۱۴اردیبهشت میزان مصرف برق با رشد ۵۰ درصدی نسبت به روز مشابه سال قبل به ۵۹هزار مگاوات رسیده که عددی کم‌سابقه است. البته در اردیبهشت سال قبل مصرف برق تا ۵۰هزار مگاوات نیز رسیده بود. با این حال، از آنجا که افزایش ۱۰ تا ۲۰هزار مگاواتی مصرف برق در بهار امسال زنگ خطر خاموشی‌های گسترده در ماه‌های گرم تابستان پیش‌رو را به صدا درآوده، «دنیای‌اقتصاد» فرضیه‌های مختلف پیرامون این جهش غیرمنتظره را بررسی کرده است. مهم‌ترین عللی که احتمالا سبب شده تا مصرف برق به این نقطه برسد به ترتیب شامل «اثر افزایش دمای هوا»، «اثر استخراج رمزارز»، «اثر شوک دلار»، «اثر فرسودگی شبکه» و «اثر ترس صنایع از ناترازی در ماه‌های آتی» هستند؛ مواردی که تایید آنها نیازمند شواهد بیشتری است.
 
درحالی‌که هنوز بهار به نیمه نرسیده، مصرف برق ایران با رشدی خیره‌کننده به مرز 60هزار مگاوات رسیده است. موضوعی که از تغییر روند بلندمدت مصرف برق در کشور و شدت گرفتن ناترازی خبر می‌دهد. بسیاری از ناظران با تعجب از دلایل افزایش 20هزار مگاواتی مصرف برق می‌پرسند. اوج مصرف برق در 4 اردیبهشت1403 در حالی حدود 40هزار مگاوات بوده که گرمای زودرس، زمینه‌ساز عبور مصرف برق از 59هزار مگاوات شده است. البته در اردیبهشت سال قبل گاه حجم مصرف برق به 50هزار مگاوات نیز رسیده است؛ اما رشد 20هزار مگاواتی مصرف برق موضوعی نیست که به سادگی قابل هضم باشد.  

ترکیبی از عوامل احتمالا سبب شده تا برق به قله تاریخی خود در اردیبهشت‌ماه برسد.پنج علت احتمالی این داستان از دید صاحب‌نظران به ترتیب «افزایش دمای هوا»، «استخراج رمزارز»، «شوک دلار»، «فرسودگی شبکه» و «ترس از ناترازی در ماه‌های آتی» عنوان شده است. این یعنی افزایش ۲۰هزار مگاواتی پیک مصرف برق ایران نتیجه ترکیبی از گرمای زودرس، وابستگی به سیستم‌های سرمایشی با راندمان پایین، ترس تولید از شدت گرفتن ناترازی و زیرساخت‌های رو به فرسایش است. همچنین تمایل به افزایش شیفت‌های تولید به‌دلیل کاهش قیمت ارز و اثری که بر بهای مواد اولیه دارد صنایع را به سمت سه شیفته شدن و انبار محصول برای فروش در ماه‌های آتی سوق داده و عامل رشد مصرف برق شده است. البته در بین همه دلایل ذکرشده، گرمای هوا مزید بر علت است.

برای نمونه هاشم اورعی، متخصص صنعت برق به «دنیای‌اقتصاد» گفت: «احتمالا این مصرف به بخش خانگی برمی‌گردد و گرمایش زودرس هوا باعث شده است که بار سرمایشی زودتر آمده باشد. سال گذشته بیش از 35هزار مگاوات مربوط به بار سرمایشی بوده که نیمی از مصرف کشور بوده و متاسفانه این افزایش مصرف مربوط به بخش خانگی است و باید گفت متاسفانه چون این حجم از مصرف به بخش غیرفعال اقتصاد تخصیص یافته است؛ به این معنی که کارخانه‌ها استفاده‌ای از این برق و انرژی برای تولید نداشتند.»
افزایش یک‌باره 20هزار مگاواتی مصرف برق ابهامات درباره این تغییر یک‌باره را شدت داده است.